- MUTFAK ENFLASYONU AYLIK %2,89 ON İKİ AYLIK %77,50, YILLIK ORTALAMA %82,21 ORANINDA ARTTI.
- DÖRT KİŞİLİK AİLENİN AYLIK GIDA HARCAMASI TUTARI (AÇLIK SINIRI) 14.431 TL,
- GIDA İLE BİRLİKTE DİĞER TÜM TEMEL HARCAMALARI İÇİN HANEYE GİRMESİ GEREKEN TOPLAM GELİR TUTARI (YOKSULLUK SINIRI) İSE 47.009 TL,
- BEKÂR BİR ÇALIŞANIN AYLIK YAŞAMA MALİYETİ 18.796 TL‘YE ULAŞTI.
TÜRK-İŞ Açlık Sınırı Endeksi (TASE Ocak 2021=100) Aralık’23: 542,03[1]
TÜRK-İŞ Araştırmasının 2023 Aralık ayı sonucuna göre;
- Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 14.431 TL’ye,
- Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlariçin yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 47.009,38 TL’ye,
- Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 18.796,36 TL’ye yükseldi.
| Çizelge 1: Dört Kişilik Ailenin Açlık ve Yoksulluk Sınırı (TL/Ay)* | ||||
| Kasım 2022 | Aralık2022 | Kasım 2023 | Aralık 2023 | |
| Yetişkin Erkek Gıda Harcaması | 2.349,54 | 2.451,55 | 4.213,41 | 4.341,96 |
| Yetişkin Kadın Gıda Harcaması | 1.862,43 | 1.951,20 | 3.398,12 | 3.494,77 |
| 15–19 Yaş Grubu Çocuk GıdaHarcaması | 2.319,54 | 2.421,55 | 4.160,91 | 4.289,46 |
| 4–6 Yaş Grubu Çocuk Gıda Harcaması | 1.255,34 | 1.306,27 | 2.253,41 | 2.305,69 |
| Açlık Sınırı (4 Kişilik Ailenin Gıda Harcaması) | 7.786,85 | 8.130,57 | 14.025,85 | 14.431,88 |
| Yoksulluk Sınırı (4 Kişilik Ailenin Toplam Harcaması) | 25.364,30 | 26.483,94 | 45.686,81 | 47.009,38 |
* Harcama tutarları, yuvarlama nedeniyle, toplamda farklı olabilmektedir.
TÜRK-İŞ’in verilerine göre “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Aralık 2023’te şu şekildedir:
- Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 2,89 oranında gerçekleşti.
- On iki aylık değişim oranı ise % 77,50 olarak tespit edildi.
- Son on iki ay itibariyle değişim oranı % 77,50 oldu.
- On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı ise % 82,21 olarak hesaplandı.
| Çizelge 2: Gıda Harcamasındaki Değişim % | ||||
| Ara’21 | Ara’22 | Kas’23 | Ara’23 | |
| Bir Önceki Aya Göre Değişim Oranı | 24,92 | 4,41 | 2,49 | 2,89 |
| Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişim Oranı | – | 98,41 | 72,50 | 77,50 |
| Son On İki Ay İtibariyle Değişim Oranı | – | 98,41 | 80,12 | 77,50 |
| On İki Aylık Ortalamalarla Değişim Oranı | – | 106,28 | 86,42 | 82,21 |
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Aralık 2023 itibariylegözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:
●Süt, yoğurt, peynir grubunda;
Peynir fiyatları (hesaplamada beyaz peynir fiyatı esas alınmaktadır, kaşar, tulum vb. peynir çeşitlerinde sadece fiyatlardaki gelişme izlenmektedir) ay marketlerde kilosu ortalama 190 TL’den raflarda yerini aldı. Süt ve yoğurt fiyatları geçen ayki benzer seviyelerini korudu.
●Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta;
Et fiyatlarında bu ay ciddi bir artış görüldü. Dana kıymanın kilosu geçen aya göre 46 TL artarak marketlerde ortalama 377 TL’den, dana kuşbaşının kilosu ise geçen aya göre 37 TL artarak marketlerde ortalama 393 TL’den reyonlarda yerini aldı. Et fiyatları geçen yılın aralık ayına göre iki kattan fazla artış gösterdi.
Yumurta fiyatları aralık ayında geçen aya göre %17 artarak tanesi ortalama 4,45 TL’den satıldı. Tavuk ‘gövde’ fiyatı ise ortalama kg olarak 72 TL’den marketlerde yer aldı.
Kış mevsimini yaşadığımız bu günlerde balık çeşitliliğinin artması sebebiyle tezgahlarda en çok talep gören deniz balıkları bu ay ortalama 175 TL/kg’dan satıldı.
Kuru baklagiller ve yağlı tohum ürünleri geçen ayki seviyelerini korudu. Aralık ayında kuru fasulyenin kilogram fiyatı 92 TL’den, yılbaşında sofraların en çok özlemle beklediği yağlı tohumlar ise (ceviz, fındık, yer fıstığı ve ay çekirdeği vb.) kilogram fiyatı ortalama 336 TL’den marketlerdeki raflarda yer aldı.
● Ekmek ve tahıllar grubunda;
Ankara’da 200 gramlık ekmek fiyatı 7 TL’den satılmaya devam etmekte. 4 kişilik ailenin aylık sadece ekmek masrafı 735 TL.
Tahıllar grubunda geçen aya göre sınırlı bir seviyede bir fiyat artışı yaşandı. Bu grupta en yüksek artış %5 oranıyla bulgurda görüldü.
● Taze sebze-meyve grubunda;
Bu ay ortalama sebze fiyatlarında artış gözlemlendi. Geçen aya göre en yüksek artış domates, patates, köy biberi ile sivri biber fiyatlarında yaşandı.
Ispanak, pırasa, brokoli ve kereviz fiyatları tezgahlarda geçen ayki fiyatlarını korurken lahana fiyatında kısmi bir düşüş gözlemlendi.
Meyve tezgahlarında mevsiminden kaynaklı portakal ve mandalina fiyatları düşerken, muz fiyatında artış yaşandı.
Bu ay en düşük fiyatlı meyve greyfurt oldu. Greyfurt ortalama kg fiyatı 12,5 TL’den tezgahlarda yer aldı.
Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 32,23 TL, ortalama meyve kg fiyatı 31,64 TL oldu. Hesaplamada -bu ay- 24’ü sebze ve 8’i meyve olmak üzere toplam 32 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 30,32 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı” na dâhil edilmektedir).
● Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;
Avrupa’da yaşanan kuraklık, üreticinin artan maliyetleri ve dışarıdan gelen talep nedeniyle zeytinyağı fiyatlarında geçtiğimiz aylarda yüksek artış gözlemlenmişti.
Bu ay zeytinyağı fiyatlarında bir artış olmamakla beraber zeytinyağı fiyatları marketlerde ortalama litresi 300 TL’den satılmaya devam etmektedir.
●Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden;
Aralık ayında zeytinyağında olduğu gibi zeytin fiyatlarında da önemli bir değişiklik gözlemlenmedi.
Bu grupta yer alan salça, reçel, ıhlamur ve şeker fiyatları geçen ayki seviyelerini korurken, balın kilogram fiyatı 16 TL artarak ortalama 293 TL olarak marketlerde satıldı.
